İhbar tazminatı, iş sözleşmesi belirsiz süreli nitelikteki olan iş akitlerinin ihbar süresine uyulmadan iş sözleşmesini usulsüz olarak feshedilmesi halinde, feshi gerçekleştiren tarafın karşı tarafa ödemekle yükümlü olduğu, usulsüz feshin kanuni yaptırımı kabul edilen tazminattır.
İhbar Tazminatının Şartları Nelerdir?
Belirsiz süreli bir iş sözleşmesinde İş Kanunu Madde 17’da tanımı yapılan bildirimli feshe aykırı olarak gerçekleştirilen fesih ihbar tazminatını doğuracaktır. Ancak iş akdinin kesinlikle belirsiz süreli bir iş sözleşmesi olması gerekmektedir. İşbu sebeple belirli süreli iş sözleşmesinde ihbar tazminatı gündeme gelmeyecektir.
İhbar Tazminatı Şartları ve Süre Hesaplaması
Bildirim fesih sürelerine riayet etmeyenin iş akdinin belirsiz süreli olması durumunda ihbar tazminatı gündeme gelecektir. İş hukukunda ihbar tazminatı süreleri esasa alınırken işçinin iş yerindeki kıdem süresi esas alınmaktadır. İhbar tazminatı süresi hesabında esas alınan kıdem süreleri şunlardır:
- Çalışma süresi 6 aydan az olan çalışma dönemi için bildirim süresi 2 hafta,
- Çalışma süresi 6 aydan 1,5 yıla kadar olan çalışma dönemi için bildirim süresi 4 hafta,
- Çalışma süresi 1,5 yıldan 3 yıla kadar olan çalışma dönemi için bildirim süresi 6 hafta,
- Çalışma süresi 3 yıldan fazla olan çalışma dönemi için bildirim süresi ise 8 haftadır.
Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren veya işçi tarafından feshedilmek istenmesi durumunda ihbar sürelerine uyulması gerekmektedir. Aksi taktirde ihbar sürelerine uymayan tarafın diğer tarafa ihbar tazminatı ödemesi gerekir. Bildirim süreleri yukarıda verilen kıdemine göre esas alınacağından, Örnek vermek gerekirse iş yerinde 2 yıl çalışmış işçinin iş yerinden ayrılmak istemesi halinde bu durumu işverene bildirdikten sonra 4 hafta içerisinde iş yerinden usulüne uygun olarak ayrılabilir. Bildirim sürelerindeki amaç işverenin işten ayrılmak isteyen yerine yeni işçi idam ettirebilmesidir. İşçiyi çıkartmak isteyen işveren açısından bildirim süresi ise, işçinin bildirim süresi içinde iş aramasına fırsat tanımak ve oluşacak mağduriyetleri önlemektedir. Bu bildirim sürelerine uymayan taraf diğer tarafın mağduriyetine sebebiyet vereceğinden, ihbar tazminatıyla cezalandırılması kanunda öngörülmüştür.
İhbar Tazminatında Zamanaşımı
İhbar tazminatı davasında zamanaaşımı süresi iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl geçtikten sonra oluşur. İhbar tazminatı alacağı olan işçi veya işverenin iş akdinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde bu alacağı için dava açması şarttır.
İhbar Tazminatında Görevli Mahkeme
İhbar tazminatını talebiyle dava açacak tarafın görevli mahkeme olan iş mahkemelerine başvurması gerekir. Kişinin bulunduğu yerlerde iş mahkemeleri yoksa, o yerdeki Asliye Hukuk Mahkemeleri iş mahkemesi olarak davaya bakar.